Enflasyon ve Bankalar

Ülkemizde ücretli çalışanların yaklaşık 10 milyonu asgari ücret karşılığında çalışma hayatına katkı sağlamaktadır.

Ülkemizde ücretlilerin gelirleri her geçen gün sürekli  artan fiyatlar genel seviyesine bağlı olarak alım gücü azalmaktadır. Eriyen ücretleri karşısında temel ihtiyaçlarını dahi karşılamakta zorlanan, geçinemeyen ücretli çalışan kesim bankalardan kredi kullanımını son çare olarak görmektedir. Nitekim son dönemde bankalarca kullandırılan kredilerin %81 gibi ağırlıklı kısmını ihtiyaç kredileri oluşturmaktadır. Bu durum bize ekonomideki tabloyu daha net bir şekilde önümüze sermektedir.

Haziran 2021 tatihli Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) verilerine göre 25.5 milyon kişi 656 milyar TL kredi kullanmış olup,  kullanılan kredilerin %75'ini  diğer bir ifadeyle 492 milyar TL 'lik kısmını ücretliler kullanmıştır.

Ekonomideki kötü gidişin göstergesi olarak son dönemde 3.5 milyon kişi bankalardan 71 milyar TL ihtiyaç kredisi kullanmıştır. Kredi kullananların 2.6 milyonu yani %75'i ücretli çalışanlardan oluşmaktadır.

Bankaların kredi borçlusu her 100 kişinin 60'ı aylık geliri 3.000 Tl nin altında geliri olan bir diğer deyişle asgari ücretle ya da daha az bir gelirle geçimini sağlamaya gayret eden emeklilerdir.

Nisan - Haziran 2021 döneminde kullanılan konut+ ihtiyaç kredilerinin %24'ü yani yaklaşık 20,7 milyar TL 'sı gelir düzeyi 3.000 TL nin altında olan, geçimini güçlükle sağlayan kesimce kullanıldı.

Resmi verilere bakıldığında temel gıda maddeleri karşısında asgari ücretlinin alım gücü ciddi anlamda değer kaybına uğradı. Bu durumda asgari ücretin %21,5 oranında artış göstermesine rağmen ücretliler önceki yılın gıda ürün fiyatları karşısında reel olarak %6,2 daha fakirleşmiş olduğunu görmekteyiz.

Sonuçta yılbaşında 383 dolara denk gelen asgari ücret,  günümüzde  Merkez Bankası politika faiz oranının 100 baz puan düşürülmesi ile alınan ekonomik kararlar sayesinde dolar kurundaki ani artışa bağlı 321 dolara gerilemiş ve gelir kaybı 62 dolara yükselmiştir.

Merkez Bankası tarafından alınan kararlar sonucunda bankaların mevduat faiz oranlarını aşağı çektiğini görmekle beraber kredi faiz oranlarında aynı tepkiyi vermeyecekleri düşüncesini taşımaktayız. Önümüzdeki süreçte enflasyonun baskısı ve yükü karşısında geçim sıkıntısı artarak devam edecektir. Alt ve orta gelir grubuna mensup çalışan ücretlilerin bankalardan kredi taleplerinin artarak devam edeceğini tahmin etmek güç değildir.

Neticede gelir seviyesi sabit kalan ancak genel fiyat seviyesi yani enflasyonun artış trendinde olması, ücretlilerin bankalara olan ödemelerini aksatacağı, takip rakamlarını maksimum seviyelere çıkaracağını tasavvur etmek hayal olmayacaktır.

Ücretli kesimi ve bankaları daha da zor günler beklemekte.

Ekonomist - Bankacı Mehmet Ayhan Küçüktaş

Kaynak:

Tüik Nisan-Haziran 2021 istatistik Verileri

Tüik 2020 İstatistik Verileri

Merkez Bankası Banka Kredileri Eğilimi 2021/2.dönem

Merkez Bankası Finansal Rakamlar 2020