Krediye Dayalı Büyüme Politikaları

Günümüz koşullarında alınan ekonomik kararlar ile gelinen noktada Türkiye'nin büyümesi neredeyse kredi genişlemesine bağlı hale gelmiştir. Toplam krediler içinde sorunlu krediler oranı hızla artarak yükseliş trendine girmiş durumdadır.

Bunu şöyle açıklamak gerekirse; Net kredi büyümesi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin oranı yüzde 75 seviyesinde olduğunu ifade etmemiz yeterlidir.

Kredi genişlemesine dayalı bir ekonomik büyüme modelinin sürdürülebilir bir model olmadığı alenidir.

Kredilerin tehlike çanları 2017 yılında hükümet politikası olarak Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) yoğun bir şekilde kullanılması ile başladı.

Günlük işletme faaliyetlerini devam ettirecek finansal güce sahip olmayan, herhangi bir projeye ve üretime kanalize etmeyen, verimlilik sorunu yaşayan pek çok firma; hükümetin popülist politikalarına bağlı olarak bankaların da seçici davranmayan kredi tahsis süreçleri neticesinde istenilmeyen sonuçları ortaya çıkardı.

KGF kredisi alan firmalar ne istihdama, ne üretime ne de verimliliğe katkı sağlamadı. Sadece günü kurtarmaya yönelik pansuman tedbirler olarak kira ve işçi ücretleri ödemede kullanıldı.

Kredi Garanti Fonu kefaleti ile 2017 yılından günümüze kadar 615 milyar TL kredi kullandırılmıştır.  Konu krediler kanuni takibe atılmaması için iki kez yapılandırma ile sorunlu kredilere aktarılması 2019 yılına kadar sarkmıştır. Neticede KGF kredilerinin de etkisiyle 2017 yılı itibariyle toplam sorunlu krediler 190 milyar TL olup, 2020 yılı sonunda bu rakam 536 milyar TL gerçekleşti.

2021 yılı haziran ayı sorunlu krediler açısından sıkıntılı bir dönem olacak. Nitekim BDDK’nın kredilerin takibe atılma sürelerinin uzatılması kararının biteceği tarih. Bu tarihte sorunlu kredilerin ciddi artışa şahit olacağı anlaşılmaktadır.

Bankaların sorunlu krediler için ayırması gereken zorunlu karşılıklarda bu dönemde artacak ve doğal olarak da bu durum sonuçta bankaların karlılığını olumsuz yönde etkileyecek, karlılığını düşürecektir. Aynı zamanda takip rakamlarının artışı zaten zor durumda olan piyasayı daha da zora sokacaktır.

Son dönemde Merkez Bankası Başkanının ani değişmesi ile kur artışlarının kısa sürede yüzde 15 gibi oldukça yüksek bir seviyede artış göstermesi, karşılıkların artması ve sermaye yeterlilik rasyoları olumsuz etkilenen bankacılık sektörünün reel sektöre kredi vermesini seçici ve kısıtlı hale getirecektir

Pandeminin zirve yaptığı içinde bulunduğunuz kritik dönemde gelirleri azalan ve kredilere bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren/ sürdürmeyi planlayan reel sektör firmalarını oldukça zor bir dönem bekliyor.

Mehmet Ayhan Küçüktaş

Ekonomist-Bankacı