Kayseri Büyükşehir Belediyesi Meydanda Sergilediği Uçak İle Atatürk’ü İstismar Ediyor

Kayseri Büyükşehir Belediyesi, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın desteği ve 2’nci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü ile Garnizon Komutanlığı iş birliğinde 28 Mayıs Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi Cumhuriyet Meydan’ında kurduğu özel alanda PZL ismi ile bilinen ilk P-24A uçağını sergiliyor.

Uçağın tanıtımı için kurulan stantta modeli ve yapımının anlatıldığı yazı bölümünde Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu değeri ve Kayseri’de uçak fabrikası kurulması emrini veren Mustafa Kemal Atatürk’ün isminin kullanılmaması istismar olarak yorumlanırken, tepkiler de beraberinde geldi.

KAYSERİ’DE UÇAK FABRİKASI NASIL KURULDU?

Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in isteğiyle İsmet İnönü’nün başkanlığındaki hükümet, Kayseri’de bir uçak fabrikası kurma kararını almıştır. Firma arayışı sırasında akla ilk gelen, Alman profesör Junkers’in başında olduğu ve kendi ismiyle anılan Alman Junkers Uçak Fabrikası A.Ş. olmuştur. Firma, Birinci Dünya Savaşı sürecinde inşa ettiği uçaklarla kendisini kanıtlamıştı. Avrupa’nın en kusursuz uçaklarını bu firma üretiyordu. Ayrıca Junkers firması, Birinci Dünya Savaşı sonrası taraflar arasında yapılan Versay Barış Antlaşması koşullarına göre kendi ülkesinde uçak üretemeyecekti. Bu nedenle başka ülkelerde fabrika kurup, oralarda çalışmak durumunda kalmıştı.

1925 yılı yaz aylarında firmayla bir anlaşma taslağı üzerinde uzlaşılmıştır. Anlaşma uyarınca ortak bir şirket kurulacak ve toplam sermayesi 7 milyon Alman markı (yaklaşık 3,5 milyon TL.) olacak ve taraflar arasında eşit olarak paylaşılacaktı. Yine anlaşmaya göre Türk Hükümeti, fabrika üretime geçinceye değin uçak malzemesinin tümünü Almanya’dan satın alacak ve üretim için gerekli olan alüminyum, demir vb. hammaddeleri de Türkiye’de Junkers ile ortak işletecekti. Böylece Kayseri Uçak Fabrikası’nda, yaklaşık on yılda 5 ayrı tipte olmak üzere 134 adet uçak imal edilmiştir. Ayrıca 1937-1947 yılları arasında 24 tip uçak fasbatı ve 14 tip motor revizyonu gerçekleştirilmiştir. 1937 yılından itibaren PZL-24A-24C uçaklarının üretimine başlanmıştır. Bu uçaklardan toplam 24 adet üretilmiştir. 1940 yılında İngiliz Philips And Powis Aircraft Ltd. firmasıyla lisans anlaşması yapılmış, bu kez Magister üretimine geçilmiştir. Bu uçaktan da 24 adet üretilmiştir.

Tolga Yılmaz