Belirsizliklerle Dolu Yargı Paketi Yürürlükte

Yargı Reformu Strateji Belgesi’nin 39 maddelik ilk paketi Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İktidar paketin yargıdaki aksamalara ve iş yükünde yaşanan artışa “derman” olacağını iddia ederken, muhalefet paketin belirsizlikler ve soyut hükümler içerdiğine dikkat çekti.

TBMM Adalet Komisyonu Başkanvekili AKP’li Yılmaz Tunç da paketten kimlerin yararlanabileceği konusunda belirsizliklerin olduğunu DW’ye yaptığı açıklamada “Kim bundan yararlanır, kim yararlanmaz şu anda bilemiyoruz, ama üç kişi bile yararlansa bizim için önemli. Yasa kişiye ya da davaya özel değil genel bir düzenleme ve kimin yararlanacağına yine yargı karar verecek” sözleriyle kabul etti.

SOMUT BİR DÜZENLEME DEĞİL

Düzenlemeyi, “Yargının sorunlarına çözüm sunmayan, toplumun incinen adalet duygusunu onarmayan ve üstünlerin hukukunun devamlılığını sağlayacak ‘sarayın kişisel stratejik’ paketi” olarak değerlendiren CHP Milletvekili Murat Bakan, paketin somut olmadığını kaydetti.

Yargı paketinde, Yargı Reformu Stratejisi İzleme ve Değerlendirme Kurulu oluşturulacağı, Yargıda Performans Ölçüm ve Takip Merkezi kurulacağı, adli ve idari yargıda görevsizlik ve yetersizlik kararlarından dolayı yargılamaların uzamasının önüne geçecek bir model yaratılacağı gibi birçok ‘yenilik’ yer aldığını hatırlatan Bakan, “Kurulması beklenen kurulların ve merkezlerin detayları somut olarak ifade edilmiyor. Bir modelden bahsediliyor ancak bunun nasıl olacağına dair bir çerçeve dahi sunulmuyor” dedi.

REFORM DENİLEMEZ

Reformun katılımcı ve kapsayıcı olmaktan uzak olduğunu kaydeden Bakan, “Yargının esas sorunlarını inkar eden, belirsiz ve soyut birtakım düzenlemelerle reform olmaz. Yargı Reformu Stratejisi, partili Cumhurbaşkanı tarafından sarayda ‘yaptık, ettik’ diye sunulurken, yargı yılı açılışı sarayda yapılırken, yüksek yargıyı doğrudan ya da dolaylı olarak partili cumhurbaşkanı belirlerken, tüm yargı tek kişinin iki dudağının arasında bakarken, düğmesiz cübbelerde ilik aranırken, yani yargı tek adamın zapturaptı altındayken, sarayda hazırlanan paketlerle yargıda reform yapılamaz” diye konuştu.

ŞERH DÜŞÜLEN NOKTALAR

Adalet Komisyonu’nun CHP’li üyeleri tarafından hazırlanan değerlendirmede, düzenleme için “Soyut ve ne şekilde gerçekleşeceği belli olmayan bir belge” tanımı yapıldı. CHP, düzenlemeye dönük itirazlarını şöyle sıraladı:

>> “Haber verme sınırlarını aşmayan, eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamalarının suç oluşturmayacağı’ hükmü yasaya eklenmektedir. Düzenleme, soyut ve öngörülebilir olmayan kavramlarla ifade özgürlüğüne engel olan uygulamayı ortadan kaldıramayacaktır. Terörle Mücadele Kanunu, ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı ve siyasete bir ceza tehdidine dönüştürülmüş, adeta bir fikir suçu üretme aracı haline gelmiştir. Bu bağlamda soyut ifadeler üzerinden haksız mahkumiyetler ve yargılamaların önüne geçecek düzenleme şart.

>> Kararların AYM ve AİHM kararlarına uygunluğunun meslekte yükselme ve denetimlerinde gözetilmesi sağlanacağı söyleniyor ancak uygunluk ölçümünün ne şekilde yapılacağı belirtilmiyor.

>> HSK’de yer alan disiplin cezalarının ölçütlerinin objektif olarak yeniden belirleneceği belirtiliyor ancak objektiflik ölçütlerine açıklık getirilmiyor.

>> Hâkim ve savcı alımında kadın-erkek eşitliği ilkesinin gözetilmesine devam edilecek deniliyor ancak buna ilişkin istatistiki bilgi paylaşılmıyor ve nasıl yapılacağı söylenmiyor.

>> Yargıda performans kriterlerinin yeniden belirleneceği, uzun süren soruşturma ya da davalar için “Performans Esaslı İzleme Sistemi”nin oluşturulacağı belirtiliyor ancak bu kavramların içi doldurulmuyor ve belirsiz.

>> İstinaf mahkemeleri arasında oluşan kesin nitelikteki karar farklılıklarını giderecek bir sistemin kurulması sağlanacağı belirtiliyor ancak bu sistemin ne şekilde oluşturulacağı açıklanmıyor.

UYGULAMA İLE DÜZELTİN

İyi Parti’nin Adalet Komisyonu üyesi milletvekilleri de düzenlemeyi eleştirdi. İyi Parti, yargı reformunun ilk düzenlemesini, “Reformun Anayasa’dan başlaması ve torba kanun mahiyetinde düzenlemeler ile gerçekleştirilmemesi gerekmektedir. İfade, seyahat, kişi hürriyeti ve güvenliği gibi bu kanun teklifiyle güçlendirilmesi amaçlanan hak ve özgürlükler hâlihazırda Anayasa ve kanunlar düzenlenmiş olup pek çok ilgili uluslararası sözleşmelere de taraf olunmuştur. Dolayısıyla reform kanun metinleri üzerinde değil uygulamada gerçekleştirilmelidir” şeklinde değerlendirdi.

birgün