Kayseri Uçak Fabrikasını Hatırladınız mı?

Birinci dünya savaşı sonrası işgal güçlerine karşı 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a çıkan Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının başlattığı milli mücadelede İngiltere, Fransa, İtalya ve Yunanistan’ın işgal güçleri 4 yıl süren direnişle yurttan kovuldu. 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edilmesinin ardından yerli üretim için düğmeye basıldı. Türkiye’nin ilk uçak fabrikası kurulması kararlaştırıldı ve bunun için Anadolu’nun en parlak şehirlerinden olan Kayseri tercih edildi.

Kayseri’de kurulan uçak fabrikasında üretilen uçaklar birçok ülkeye ihraç edilmeye başlanmış, ancak Amerika Birleşik Devletleri’nin, “Sen üretme ben üretirim. Sen benim ürettiklerimi satın al” diyerek, ekonomik zorluklar içerisindeki Türkiye’yi Marhall yardımıyla kandırdıktan sonra Türkiye’nin ilk uçak fabrikası olan Kayseri uçak fabrikası kapatılarak Hava İkmal Bakım Merkezi olmuştur.

Bu süreç içerisinde yalnızca Kayseri’de değil, Balıkesir, Ankara ve İzmir’de kurulan uçak fabrikaları aynı hazin sonu yaşayarak birer birer kapatılmıştır.

Mustafa Kemal Atatürk’ün, öz sermaye fikri Demokrat Parti iktidarıyla resmen dağıtılmış, tarım politikaları başta olmak üzere kamuya ait bez fabrikalarına da Amerika Birleşik Devletleri tarafından müdahele edilerek kapatılması istenmiş ve bu istem Demokrat Parti lideri Adnan Menderes tarafından emir kabul edilip, emir yerine getirilmiştir. Aynı döneme denk gelen Türkiye’nin ilk otomobili olan Devrim ise yine Birleşik Devletlerin emriyle iki tane üretildikten sonra seri üretime geçilmeden otomobil fabrikası da kapatılmıştır.