Alzheımer Hastaları İçin Covıd-19 Pandemi Dönemi Zor Geçiyor

Türkiye Alzheimer Derneği Kayseri Şube Başkanı ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Gültekin, 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü nedeniyle Kayseri’deki dernek şubesinde basın bülteni okudu. Doç. Dr. Murat Gültekin burada yaptığı konuşmada şu bilgileri verdi.

Alzheimer hastalığı kognitif fonksiyonların geri dönüşümsüz kaybıyla giden ve Türkiye’de 65 yaş üstü toplumun ise %5’ini kapsayan en sık görülen nörodejeneratif hastalıktır. Türkiye’de 65 yaş üstü nüfus, toplam nüfusun yaklaşık % 9’unu oluşturuyor ve bu oran yıldan yıla hızla artarken yaklaşık 600.000 Alzheimer hastası ve aileleri bu hastalıkla mücadele ediyor. Bugün her üç yaşlıdan biri maalesef Alzheimer hastalığı nedeniyle hayatını kaybediyor.

Covid-19 pandemi nedeniyle 21 mart 2020 itibariyle ülkemizin genelinde 65 yaş üstüne kısıtlama getirildi ve bu dönem aylarca sürdü. Bu süreçte sadece Alzheimer hastalarımız değil, diğer sağlıklı bireyler de sosyal ve psikolojik yönden olumsuz etkilendiler. Özellikle Covid-19 kaynaklı hasta ve ölüm sayıları tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bu yaş grubunda oldukça yüksek seyretti. Alzheimer hastalarında covid-19 pandemi süresince görülebilen  problemlere şu durumlar örnek verilebilir. Muhakeme etme güçlükleri, sorunları anlamadaki zorluklar temizlikle ilgili davranışları zorlaştırabilir, kısıtlamalara uymakta güçlük yaşayabilir ve bu durum koronavirüs hastalığı (Covid-19) için artmış bir risk oluşturabilir. Bunun yanı sıra her türden ek hastalık ve özellikle enfeksiyonlar, hastanın zihinsel işlevlerinde kötüleşmeye de sebep olmaktadır. Hafıza ve kavrayıştaki azalma nedeniyle evde dolaşırken gerektiğinde maske takmak gibi koruma önlemlerini hatırlamakta zorluk çekebilir. Alzheimer hastaları neden dışarı çıkamadıklarını, neden evde kalmak zorunda olduklarını anlamakta güçlük çekebilir. Önlemlere rağmen, hastayı evde tutmakta ve  sakinleştirmekte güçlükler çıkabilir. Huzursuzlukları artan hastaların ruhsal durumları giderek bozulabilir, ajitasyonlar veya öfke nöbetleri sıklaşabilir. Başlangıçta evde bunaldığı için sinirli olan hasta, sokağa çıksa bile kolay sakinleşmeyebilir. Üstelik sorunlar sadece hastayla sınırlı kalmayıp bakım verenler ve hasta yakınlarını da zorluyor. Alzheimer hastaları ağır bir kafa karışıklığı haline (deliryum) girmeye daha yatkındır. Hastanın sadece korunma amacıyla yerinin değiştirilmesi bile hastanın uyumunun bozulmasına, gece-gündüz ritminde bozulma, sinirlilik ve uyku problemlerine sebep olabilir.

Derneğin çalışmalarında en büyük öncelik, halkımızın Alzheimer hastalığı ve bakımı konusunda bilinçlendirilmesi, eğitilmesi ve bu hastalıktan muzdarip kişilerin ve ailelerin yaşam kalitesinin arttırılması konularına verilmektedir.

Türkiye Alzheimer Derneği Kayseri Şubesi olarak; Alzheimer hastalığının toplumda tanınması, bu konudaki toplumsal bilincin geliştirilmesini sağlamak için bilgilendirme çalışmalarına, (Çarşamba günleri saat 12.00-13.00 saatleri arasında konusunda uzman konuşmacılarımızın bilgilendirme toplantıları) ve pandemi öncesi gönüllü grubumuzla hastalarımızı buluşturduğumuz eğitim-sosyal toplantılarımıza bu dönemde ara vermek zorunda kaldık. Ancak bu dönemi en rahat şekilde geçirmek için özellikle TELETIP yöntemi kullanarak hastalarımıza ve bakımverenlerine yardımcı olmaya çalıştık. Hastalar ve bakımverenler için daha ayrıntılı bilgi ve öneriler yazının sonunda okuma önerileri kısmında bulunmaktadır.