Dikkat, Salgın Çağındayız

Maymun çiçeği virüsünün görüldüğü ülke sayısı 16’ya yükseldi. Belçika bir haftada 3 vaka tespit edilmesinin ardından hastalara 21 günlük zorunlu karantina getiren ilk ülke oldu. Yüksek riskli temas dâhilindeki kişilerin kendilerini izole etmesi istenmezken, özellikle bağışıklığı düşük kişilerden uzak durmaları tavsiye edildi. Avrupa, ABD, Kanada, Avustralya, Danimarka ve İsrail dahil olmak üzere 16 ülke ve bölgede doğrulanan virüsle ilgili yaklaşık 100 vaka bildirildi. Hastalığın ilk görüldüğü İngiltere’de yetkililer, vaka sayısında artış beklendiğini duyurdu. 75. Dünya Sağlık Asamblesi’nde konuşan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Dünyanın salgınlara hazırlıksız olduğu ortada” dedi. Ghebreyesus, son 5 yılda DSÖ’nün doğal afet ve salgın hastalık gibi 120’nin üzerinde acil duruma müdahale ettiğini kaydetti.

OLASI 3 SENARYO

‘Yeni bir salgına neden olur mu?’ endişelerine yol açan maymun çiçeği virüsü merak edilen birçok soruyu da beraberinde getirdi. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, “Yeni bir hastalık değil. Eskiden beri bildiğimiz hastalık. Çiçek hastalığıyla aynı aileden virüs. Hayvanlar arasında yayılan. Zaman zaman insanlara da sıçrama göstermiş, insandan insana bulaşma konusunda çok beceriksiz virüstü” dedi. Prof. Dr. Davutoğlu Şenol, maymun çiçeği vakalarının artmasıyla ilgili şu 3 senaryoyu dile getirdi:

1. Son yayılımla beraber, ortak kaynaktan seyahat aracılığıyla dünyaya yayıldı.
2. Virüs kendisini geliştirdi insana iyice adapte oldu.
3. Çiçek aşısıyla görece korunan grup vardı ancak artık çiçek aşısı olmadığı için duyarlı grup arttı ve böylece insandan insana yayılma başladı, artmaya da devam edecek.

Özellikle üçüncü senaryonun ‘vahim’ olduğunu dile getiren Prof. Dr. Davutoğlu Şenol, şöyle konuştu: “Bu 3 senaryondan birisi söz konusu. Ancak üçüncü senaryo korkutuyor. Yani insana çok adapte oldu ve biz gözden kaçırdık. Koronavirüs pandemisiyle çok uğraşıyorduk ve Afrika’da olup bitenle ilgilenemedik. 2017-2018’de binlerce kişiyi ilgilendiren salgın oldu ama çok ilgilenemedik. ‘Afrika’nın sorunu denildi’ ve başımıza bu geldi. Şimdi çiçek aşısı olmuş insanların yüzde 85-90 korunduğunu düşünüyoruz, senaryolardan ilk ikisi gerçek ise sadece yakın temasla cilt cilde temasla bulaşıyorsa, ortak seyahatle dağılmışsa ve ülkeler gerekli tedbirleri almışsa durdurabiliriz. Bazı bilinmezlerin olduğu, masada aşısı ve bildiğimiz bazı tedavileri olan bir virüs. Erken uyarı sistemlerini çalıştırmak gerekiyor.”

AŞI HIFZISIHHA’DA ÜRETİLDİ

2019 yılında Avrupa’da maymun çiçeği için onaylanan aşının 2011 yılında kapatılan Hıfzısıhha Enstitüsü’nde üretildiğine vurgu yapan Prof. Dr. Davutoğlu Şenol, sözlerini şöyle sürdürdü: “2019’da Avrupa’da maymun çiçeği için onaylanan aşı bir çiçek aşısı varyantı ve adı da ‘Ankara suşu’. Hıfzısıhha Enstitüsü’nde geliştirilmiş ve bir Alman üniversitesiyle iş birliğiyle tamamlanmıtı. Ülkeler bu aşıyı rezervlerinde bulunuyorlar. İngiltere yakın temaslılara uygulamaya başladı. İnsanlar arasında neden olduğunu bilmediğimiz yayılım mevcudiyeti var. Olası senaryolarla birlikte dikkat çeken endişe veren durum. Devletlerden iyi yönetilmesine talep etmemiz gerekiyor ve gerçekten de radarları iyi çalıştırırsak sıkıntı olmadan sakin sakin yürütebilmek mümkün olacak. Ülke yönetimlerinin kendisini acil durum içinde olmasını arzu ediyoruz.”

SALGINLAR HIZLANACAK

Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, dünyanın artık salgınlar çağına girdiğine dikkat çekerek şöyle konuştu: “Hayvandan insana nasıl bulaşmaya başladı? Ormanlık alanların içine çok girdikçe, yaban hayatını ve oradaki dengeyi yok ettikçe, iklim krizini ciddiye almadıkça hâlâ betonlaşmaya devam ettikçe salgınları daha çok göreceğiz. Dünya artık virüslerin arka bahçesi. Salgınlar çağına girdik çok hızlı ve sık salgınlar olacak. Erken uyarı sistmeini çalıştırmayan birinci sağlık basamağını geliştirmeyen, bilimin kuralları gereği aşısını ve ilacını üretmeyen ülkeler için durum çok daha sıkıntılı olacak."

3 SORU 3 CEVAP

Nasıl bulaşıyor?
İnsandan insana bulaşmanın solunum salgısı damlacıklarıyla ve çok yakın temasla bulaşıyor. Döküntülerin olduğu dönemde bulaşıyor, döküntüler aracılığıyla bulaşıyor. Değdiği giysi çarşaf aracılığıyla bulaşabilir. El yıkama, ortak giysi ve çarşaf kullanımına dikkat edilmeli.

Çiçek aşısı hastalıktan korur mu?
Çiçek aşısı maymun çiçeğinden yüzde 85-90’a kadar koruma sağlıyor.

Belirtileri neler?
Hastalık ilk olarak ateş belirtisiyle başlıyor. 2-3 gün sonra ilk olarak yüzde görülen kabarcık şeklinde döküntüler oluyor. İlk birkaç gün ateş, halsizlik, sırt ağrısı belirtileri var

MAYMUN ÇİÇEĞİ MECLİS GÜNDEMİNDE

CHP Kütahya Milletvekili Dr. Ali Fazıl Kasap, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın yanıtlaması istemiyle “maymun çiçeği virüsü” hakkında soru önergesi verdi. 13 ülkede 100’ün üzerinde vaka görülen virüs hakkında Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) uyarılarının dikkate alınması gerektiğini belirten Kasap, Covid-19 sürecinde yaşanan aksaklıkların maymun çiçeği virüsünde de yaşanmaması için Sağlık Bakanlığını göreve çağırdı. DSÖ, “Yaz aylarında düzenlenecek festivaller ve partilerle virüsün Avrupa’da yayılmasının hızlanacağı” uyarısında bulunduğuna dikkat çeken Kasap, "Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın “müsterih olun” açıklamasıyla Dünya Sağlık Örgütü’nün uyarıları çelişiyor. Hastalık insandan insana bulaşıyor. Avrupa’da hızla yayılıyor ama Sağlık Bakanı sadece müsterih olun açıklamasıyla yetiniyor. Bunu kabul etmemiz mümkün değil" ifadelerini kullandı. CHP’li Kasap, Bakan Koca’nın yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığına şu soruları yöneltti:

•DSÖ açıkladığı veriler göz önüne alındığında Türkiye’de maymun çiçeği virüsü görülen vatandaşımız var mı?
•Bakanlık olarak maymun çiçeği virüsüne karşı aldığınız önlemler neler?
•DSÖ, “yaz aylarında düzenlenecek festivaller ve partilerle virüsün Avrupa’da yayılmasının hızlanacağı” uyarısında bulunurken Sağlık Bakanı olarak siz “müsterih olun” açıklaması yapmanız Dünya Sağlık Örgütü’nün uyarısıyla çelişmekte. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?